Należy ustawowo okreslić procedurę przyjęcia do zakładów opiekuńczo-leczniczych osób nieubezwłasnowolnionych, które z powodu stanu zdrowia nie mogą same podpisać odpowiedniego wniosku Wobec luki prawnej dziś takie wnioski podpisują bliscy pacjenta. Dyrektorzy placówek godzą się na to dla jego dobra Rzecznik wskazuje jednak, że podstawą umieszczenia kogoś w placówce bez jego zgody nie może być rozporządzenie; apeluje do Ministra Zdrowia o odpowiednie zapisy ustawowe Według RPO sąd mógłby na wniosek członków rodziny udzielać tzw. zgody zastępczej, co gwarantowałoby prawa i wolności takich pacjentów W trakcie wizytacji zakładów opiekuńczo-leczniczych pracownicy Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur ujawnili problem braku regulacji prawnej zasad przyjęć pełnoletnich osób nieubezwłasnowolnionych, które wobec stanu zdrowia nie są w stanie podpisać wniosku o przyjęcie, a nie mają ustanowionych przedstawicieli ustawowych, którzy mogliby tego obowiązku dopełnić. Problem dotyczy zakładów opiekuńczo-leczniczych o charakterze ogólnym. Umieszczenie w placówce o profilu psychiatrycznym osoby nieubezwłasnowolnionej i niezdolnej do wyrażenia woli z powodu choroby psychicznej następuje bowiem na podstawie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego. W przypadku placówek o charakterze ogólnym jest to problem o charakterze systemowym. Nikt z rodziny pacjenta nieubezwłasnowolnionego i niezdolnego do wyrażenia swej woli, nie może wystąpić do sądu z wnioskiem o umieszczenie go w zakładzie opiekuńczo-leczniczym. Nie maja tego prawa również organy pomocy społecznej. Dlatego wnioski są podpisywane przez rodzinę czy bliskich pacjenta. W efekcie luki prawnej, dyrektorzy placówek, kierując się dobrem wyższym, jakim jest zdrowie pacjenta, dopuszczają taką praktykę, narażając się tym samym na konsekwencje prawne. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z 25 czerwca 2012 r. w sprawie kierowania do zakładów opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych, wniosek, skierowanie oraz wywiad pielęgniarski oraz oświadczenie lekarskie nie są wymagane, gdy sąd opiekuńczy wyda orzeczenie o umieszczeniu świadczeniobiorcy w zakładzie opiekuńczym. - Należy jednak przypomnieć, że podstawą do zezwolenia przez sąd na umieszczenie w placówce leczniczej bez zgody uczestnika postępowania nie może być rozporządzenie - podkreśla Adam Bodnar. Powołuje się na orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego, że brak ustawowej formy dla ograniczeń wolności jednostki jest sprzeczny z Konstytucją. Zdaniem Rzecznika pożądane byłoby uregulowanie tej kwestii w powszechnie obowiązujących przepisach, np. poprzez wprowadzenie rozwiązań analogicznych do zgody zastępczej sądu opiekuńczego na udzielenie świadczenia zdrowotnego wyrażanej w trybie art. 32 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, czy zgody na umieszczenie w szpitalu psychiatrycznym, zgodnie z ustawą o ochronie zdrowia psychicznego. Powinno to obejmować przyznanie członkom rodzin takich osób i innym osobom bliskim prawa do występowania do sądów w sprawie umieszczenia w placówce. Obecnie osoba przyjmowana do placówki często pozostaje bez jakiegokolwiek wpływu na swą sytuację. Sądowa kontrola wzmocniłaby jej status i zagwarantowała skuteczniejsze przestrzeganie przysługujących jej praw i wolności. Na konieczność takiej sądowej kontroli co do osób, które nie mogą same wyrazić zgody na przyjęcie, każdorazowo zwraca uwagę Europejski Komitet do Spraw Zapobiegania Torturom (CPT) podczas wizytacji w domach pomocy społecznej i w instytucjach psychiatrycznych. Rzecznik zwrócił się do Ministra Zdrowia o rozważenie działań w celu uregulowania problemu na poziomie ustawowym. Kryzys choroby psychicznej Poprzednie Dalej Łukasz Starzewski2018-12-27 14:23:13Agnieszka Jędrzejczyk Data: 2021-09-10 19:53:54Operator: Agnieszka Jędrzejczyk

Zdarzają się sytuacje, w których osoba wymaga umieszczenia jej w zakładzie opiekuńczo leczniczym, a zatem podmiocie leczniczym zapewniającym świadczenia pielęgnacyjne i opiekuńcze w ramach opieki długoterminowej, a osoba ta nie wyraża zgody lub nie jest w stanie świadomie wyrazić zgody na udzielenie jej takich świadczeń zdrowotnych. Przepisy prawa nie znają regulacji odnoszącej się bezpośrednio do kierowania osób do zakładu opiekuńczo-leczniczego bez ich zgody, jak ma to miejsce w przypadku kierowania osób do domu pomocy społecznej [tą kwestię reguluje ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego ( z 2016 r. poz. 546 z późn. zm.), o kierowaniu do dps bez zgody można przeczytać tu: Umieszczenie w dps osoby chorej psychicznie niewyrażającej zgody na umieszczenie jej w dps. Odpowiedzi na pytanie jak kierować osoby do ZOL bez ich zgody i kto jest uprawiony do złożenia stosownego wniosku należy poszukiwać wśród przepisów dotyczących udzielania świadczeń zdrowotnych, ponieważ pobyt w zakładzie opiekuńczo-leczniczym jest właśnie świadczeniem zdrowotnym. Stosownie do art. 33a ust. 1 ustawy dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1793 z późn. zm.), świadczeniobiorcy przysługują świadczenia pielęgnacyjne lub opiekuńcze w ramach opieki długoterminowej, na podstawie skierowania lekarza ubezpieczenia zdrowotnego. Zgodnie z ust. 2 art. 33a, minister właściwy do spraw zdrowia, po zasięgnięciu opinii Prezesa Funduszu oraz Naczelnej Rady Lekarskiej i Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych, określi w drodze rozporządzenia: sposób i tryb kierowania osób do zakładów opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych, dokumentację wymaganą przy kierowaniu osób do zakładów opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych, w tym wzory: wniosku o wydanie skierowania do zakładu, zaświadczenia lekarskiego oraz wywiadu pielęgniarskiego, sposób ustalania odpłatności za pobyt w zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych - uwzględniając konieczność ujednolicenia trybu kierowania do zakładów oraz możliwość weryfikacji celowości skierowania do zakładów. § 6 Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 25 czerwca 2012 r. w sprawie kierowania do zakładów opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych ( z 2012 r. poz. 731) wskazuje, że wniosek, skierowanie oraz wywiad pielęgniarski i zaświadczenie lekarskie, o których mowa w § 3, nie są wymagane, w przypadku gdy sąd opiekuńczy wyda orzeczenie o umieszczeniu świadczeniobiorcy w zakładzie opiekuńczym. W takiej sytuacji orzeczenie sądu opiekuńczego stanowi podstawę do umieszczenia świadczeniobiorcy w zakładzie opiekuńczym. Zgodnie z art. 17 ust. 2 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta ( z 2016 r. poz. 186 z późn. zm.), że przedstawiciel ustawowy pacjenta małoletniego, całkowicie ubezwłasnowolnionego lub niezdolnego do świadomego wyrażenia zgody, ma prawo do wyrażenia zgody na przeprowadzenie badania lub udzielenie innych świadczeń zdrowotnych przez lekarza. W przypadku braku przedstawiciela ustawowego prawo to, w odniesieniu do badania, może wykonać opiekun faktyczny. Zgodnie z ust. 3 art. 17 pacjent małoletni, który ukończył 16 lat, osoba ubezwłasnowolniona albo pacjent chory psychicznie lub upośledzony umysłowo, lecz dysponujący dostatecznym rozeznaniem, ma prawo do wyrażenia sprzeciwu co do udzielenia świadczenia zdrowotnego, pomimo zgody przedstawiciela ustawowego lub opiekuna faktycznego. W takim przypadku wymagane jest zezwolenie sądu opiekuńczego. Jak wskazuje Dorota Karkowska (Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Komentarz. wyd. III, LEX 2016): „Przepisy ustawy o prawach pacjenta dotyczące zgody zastępczej w art. 17 ust. 2 są tak zredagowane, że sugerują, iż osoby faktycznie niezdolne do świadomego wyrażenia zgody, choć posiadające zdolność do czynności prawnych, osoby chore psychicznie lub upośledzone umysłowo (ale nie ubezwłasnowolnione) posiadają przedstawiciela ustawowego. Dla takich osób nie ustanawia się przedstawiciela, jeżeli nie ma ku temu przesłanek wynikających z przepisów prawa cywilnego. Pacjentem niezdolnym do świadomego wyrażenia zgody może być osoba, której stan psychiczny lub/i fizyczny nie pozwala na wyrażenie zgody świadomej. Może być to zarówno osoba dysponująca pełną zdolnością do czynności prawnych (pełnoletnia), jak i osoba, która ukończyła lat szesnaście lub częściowo ubezwłasnowolniona. Osoba, która jest pełnoletnia i dysponuje pełną zdolnością do czynności prawnych, nie ma przedstawiciela ustawowego. Jeżeli jakieś osoby nie są w stanie wyrazić świadomej zgody, lekarz powinien wystąpić do sądu opiekuńczego o zezwolenie na podjęcie czynności medycznej. Analogicznie postępuje się względem osób chorych psychicznie lub upośledzonych umysłowo (ale nie ubezwłasnowolnionych)”. Ww. komentatorka wskazuje także, że sąd opiekuńczy wyraża zgodę, gdy osoba małoletnia lub też ubezwłasnowolniona całkowicie nie ma przedstawiciela ustawowego albo porozumienie się z nim jest niemożliwe oraz w sytuacji gdy osoba pełnoletnia faktycznie jest niezdolna do świadomego wyrażania zgody. Ponadto uważa, że sąd powinien również wyrażać zgodę w przypadku braku faktycznej możliwości jej wyrażenia przez osobę, która ukończyła szesnaście lat, mimo zgody przedstawiciela ustawowego. Kwestie udzielania świadczeń zdrowotnych bez zgody pacjenta porusza także ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 2017 r. poz. 125). Art. 32 ust. 1 tej ustawy wskazuje, że lekarz może przeprowadzić badanie lub udzielić innych świadczeń zdrowotnych, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie, po wyrażeniu zgody przez pacjenta. Jeden z wyjątków wskazany jest ust. 2 art. 32. Przepis ten wskazuje, że jeżeli pacjent jest małoletni lub niezdolny do świadomego wyrażenia zgody, wymagana jest zgoda jego przedstawiciela ustawowego, a gdy pacjent nie ma przedstawiciela ustawowego lub porozumienie się z nim jest niemożliwe - zezwolenie sądu opiekuńczego. Jeżeli pacjent małoletni lub niezdolny do świadomego wyrażenia zgody nie ma przedstawiciela ustawowego ani opiekuna faktycznego albo porozumienie się z tymi osobami jest niemożliwe, lekarz po przeprowadzeniu badania może przystąpić do udzielania dalszych świadczeń zdrowotnych dopiero po uzyskaniu zgody sądu opiekuńczego, chyba że co innego wynika z przepisów ustawy. Podobnie jest z wykonaniem przez lekarza zabiegu operacyjnego albo zastosowaniem przez lekarza metody leczenia lub diagnostyki stwarzającej podwyższone ryzyko dla pacjenta – te czynności można wykonać po uzyskaniu pisemnej zgody pacjenta. Lekarz może wykonać te czynności, bez zgody przedstawiciela ustawowego pacjenta bądź zgody właściwego sądu opiekuńczego, gdy zwłoka spowodowana postępowaniem w sprawie uzyskania zgody groziłaby pacjentowi niebezpieczeństwem utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia. W takim przypadku lekarz ma obowiązek, o ile jest to możliwe, zasięgnąć opinii drugiego lekarza, w miarę możliwości tej samej specjalności. O wykonywanych czynnościach lekarz niezwłocznie zawiadamia przedstawiciela ustawowego, opiekuna faktycznego lub sąd opiekuńczy. Mając na względzie powyższe należy wskazać, że w przypadku jeżeli pacjent nie jest zdolny do samodzielnego podjęcia decyzji i wyrażenia zgody na przyjęcie do ZOL-u, decyzję taką podejmuje sąd opiekuńczy na wniosek lekarza. Rodzina osoby wymagającej umieszczenia w ZOL-u nie jest uprawniona do wystąpienia z wnioskiem do sądu. Podobnie nie ma takiego uprawnienia ośrodek pomocy społecznej. Właściwym sądem opiekuńczym jest sąd rejonowy miejsca sąd właściwy dla miejsca gdzie świadczenie lekarskie ma być wykonane (czyli siedziby ZOL). Umieszczenie bez zgody osoby chorej psychicznie na oddziale psychiarycznym zakładu opiekuńczo-leczniczego Wydaje się, iż w sytuacji ubiegania się o umieszczenie osoby w na oddziale psychiatrycznym zakładu opiekuńczo-leczniczego mogą być zastosowane przepisy ustawy o ochronie zdrowia psychicznego dotyczące przymusowej hospitalizacji psychiatrycznej a także umieszczenia osoby w domu pomocy społecznej bez zgody. Jeżeli zachodzą przesłanki do przymusowego leczenia określone w art. 29 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, istnieje możliwość wystąpienia przez rodzinę lub ośrodek pomocy społecznej o przymusowe leczenie osoby na oddziale psychiatrycznym zakładu opiekuńczo-leczniczego. Stosownie do art. 29 ust. 1, do szpitala psychiatrycznego może być również przyjęta, bez zgody osoba chora psychicznie: 1) której dotychczasowe zachowanie wskazuje na to, że nieprzyjęcie do szpitala spowoduje znaczne pogorszenie stanu jej zdrowia psychicznego, bądź 2) która jest niezdolna do samodzielnego zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, a uzasadnione jest przewidywanie, że leczenie w szpitalu psychiatrycznym przyniesie poprawę jej stanu zdrowia. To, że przepisy o przymusowym leczeniu psychiatrycznym mogą mieć zastosowanie do umieszczenia bez zgody na oddziale psychiatrycznym zakładu opiekuńczo-leczniczego wynika z tego, że stosownie do art. 3 pkt 2 lit. d ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, ilekroć przepisy tej ustawy stanowią o szpitalu psychiatrycznym, odnosi się to również do innego niż szpital psychiatryczny, oddział psychiatryczny w szpitalu ogólnym, klinika psychiatryczna i sanatorium dla osób z zaburzeniami psychicznymi, zakładu leczniczego podmiotu leczniczego w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej, sprawującego całodobową opiekę psychiatryczną lub odwykową, niezależnie od podmiotu, który je tworzy i utrzymuje. Z kolei stosownie do ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2016 r. poz. 1638 z późn. zm.), zakład leczniczy to zespół składników majątkowych, za pomocą którego podmiot leczniczy wykonuje określony rodzaj działalności leczniczej, która polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych. Rodzajem działalności leczniczej jest m. in. stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne inne niż szpitalne. Stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne inne niż szpitalne mogą polegać na udzielaniu całodobowych świadczeń zdrowotnych, które obejmują swoim zakresem pielęgnację i rehabilitację pacjentów niewymagających hospitalizacji, oraz zapewnianiu im produktów leczniczych i wyrobów medycznych, pomieszczeń i wyżywienia odpowiednich do stanu zdrowia, a także prowadzeniu edukacji zdrowotnej dla pacjentów i członków ich rodzin oraz przygotowaniu tych osób do samoopieki i samopielęgnacji w warunkach domowych. Takich świadczeń zdrowotnych udziela się w zakładzie opiekuńczo-leczniczym. Stąd możliwość zastosowania do umieszczenia na oddziale psychiatrycznym zakładu opiekuńczo-leczniczego bez zgody przepisów o przymusowym leczeniu psychiatrycznym. Zgodnie z art. 29 ust. 3 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, w sprawie orzeka sąd opiekuńczy miejsca zamieszkania tej osoby - na wniosek jej małżonka, krewnych w linii prostej, rodzeństwa, jej przedstawiciela ustawowego lub osoby sprawującej nad nią faktyczną opiekę. W stosunku do osoby objętej oparciem społecznym wniosek może zgłosić również organ do spraw pomocy społecznej (art. 29 ust. 3). Zgodnie z inną interpretacją umieszczenie na oddziale psychiatrycznym zakładu opiekuńczo-leczniczego bez zgody osoby może nastąpić na podstawie przepisów ustawy o ochronie zdrowia psychicznego dotyczących umieszczenia w domu pomocy społecznej bez zgody. Oddział psychiatryczny zakładu opiekuńczo-leczniczego dotyczy bowiem osób z zaburzeniami psychicznymi w rozumieniu art. 3 pkt 1 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, czyli osób chorych psychicznie, upośledzonych umysłowo i wykazujących inne zaburzenia czynności psychicznych. Oddziały psychiatryczne zakładów opiekuńczo-leczniczych mają służyć osobom, które wskutek choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego nie są zdolne do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, nie mają możliwości korzystania z opieki innych osób, potrzebują stałej opieki i pielęgnacji, a nie wymagają leczenia szpitalnego. Przesłanki te wyczerpuja dyspozycję art. 38 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego. Oddziały psychiatryczne umieszczone w zakładach opiekuńczo leczniczych są równorzędne domom pomocy społecznej. Zgodnie bowiem z art. 3 ust. 3 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego ilekroć mowa o domu pomocy społecznej lub środowiskowym domu samopomocy, odnosi się to również do wszelkich form pomocy instytucjonalnej dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Oddział psychiatryczny zakładu opiekuńczo-leczniczego jest niewątpliwie formą pomocy instytucjonalnej dla osób z zaburzeniami psychicznymi. W powyższym przypadku, legitymowanymi do złożenia wniosku w sądzie opiekuńczym, są w myśl art. 39 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, organ do spraw pomocy społecznej (np. ośrodek pomocy społecznej) oraz w określonych przypadkach kierownik szpitala psychiatrycznego. Stan prawny na dzień r.

wniosek o umieszczenie w zol bez zgody pacjenta